Osteoporoz Taraması Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Fiyatı nedir?

Kemik sağlığı, genel sağlığın ve yaşam kalitesinin önemli bir parçasıdır. Genetik faktörler, hormonal değişiklikler ve yaşam tarzı etkileri sebebiyle kemiklerde zayıflama görülebilir. Halk arasında kemik erimesi olarak bilinen “osteoporoz”, kemiklerin mineral yoğunluğunun azalması ve gözenekli bir yapıya dönüşmesi sonucu oluşur. Bu durum, kemiklerin gücünü kaybetmesine ve kırılgan hâle gelmesine yol açar. Osteoporoz genellikle sessiz ilerler ve özellikle ileri yaştaki kadınları etkilemekle birlikte erkeklerde de yaygın olarak karşılaşılır.

Belirtileri arasında boy kısalması, kemiklerin kolay kırılması ve bel ile sırt ağrısı dikkat çeker. En sık etkilenen bölgeler ise el bilekleri, omurga ve kalçadır. Osteoporoz fark edilmediğinde veya tedaviye geç başlandığında ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Riskleri azaltmak için düzenli egzersiz yapmak, dengeli ve kalsiyum açısından zengin beslenmek ve konunun uzmanlarıyla düzenli kontrol ve takip yapmak önemlidir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Gülşah Dalgacı, osteoporozun tarama yöntemleri, belirtileri ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi verdi.

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedir?

Kemikler Dayanıklılığını Kaybeder: Yaygın bir iskelet sistemi hastalığı olan osteoporoz, kemiklerin yoğunluğunun azalarak daha gözenekli ve kırılgan hale gelmesi olarak tanımlanır. Sağlıklı kemikler, mineral ve kollajen liflerinden oluşan güçlü bir yapıya sahiptir ve sürekli kendini yeniler. Osteoklastlar eski kemik dokusunu yıkar, osteoblastlar ise yerine yeni kemik dokusunu inşa eder. Ancak osteoporozda bu denge bozulur ve kemikler gözenekli hale gelerek dayanıklılığını yitirir.

Kırık Riskini Ciddi Oranda Artırır: Kemik yoğunluğunun azalması, basit bir düşme veya travma sonucu omurga, kalça ve el bileği gibi bölgelerde kırık riskini ciddi oranda artırır. Özellikle kadınlarda, menopoz sonrası östrojen hormonunun hızla düşmesi nedeniyle kemik kaybı hızlanır. Bu nedenle osteoporoz, kadın sağlığında yakından takip edilmesi gereken bir durumdur. Ayrıca erkeklerde de ileri yaşla birlikte kemik yoğunluğunda azalma görülebilir. Bu nedenle düzenli kontroller tüm bireyler için önemlidir.

Osteoporozun Erken ve İlerleyen Belirtileri Nelerdir?

Osteoporoz, başlangıç aşamasında genellikle belirti vermez ve bu nedenle “sessiz hastalık” olarak adlandırılır. Birçok kişi, kemik erimesi olduğunu ancak kırık oluştuğunda öğrenir. Boyda kısalma, şiddetli bel, sırt veya boyun ağrıları, kemiklerin kolay kırılması, kamburluk ve duruş bozuklukları gibi belirtiler; daha çok omurga, kalça ve el bileklerinde görülen kırıklarla kendini gösterir. Osteoporozun ilerleyen aşamalarda sıklıkla görülen belirtiler şunlardır:

Boy Kısalması: Omurlardaki çökme kırıkları nedeniyle zamanla boyda belirgin bir kısalma meydana gelmesi.

Kamburluk (Kifoz): Özellikle omurların zayıflaması sonucu sırtın öne doğru eğilmesi.

Sırt ve Bel Ağrısı: Omurga kırıkları veya çöküşleri sonucu ortaya çıkan kronik ağrılar.

Kolay Kırıklar: Hafif bir düşme veya eğilme hareketiyle bile kalça, bilek veya omurga kırıklarının oluşması.

Hangi Risk Grupları Öncelikle Osteoporoz Taraması Yaptırmalıdır?

Genetik yatkınlık, ileri yaş, menopoz sonrası dönem, D vitamini eksikliği, kalsiyum yetersizliği, fiziksel aktivite eksikliği, sigara ve alkol kullanımı ile uzun süreli ilaç kullanımı gibi faktörler, osteoporoz gelişiminde önemli rol oynar. Bu nedenle riskli gruplarda erken teşhis için tarama büyük önem taşır. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları taramayı özellikle aşağıdaki risk faktörlerine sahip kişilere önerir:

50 Yaş Üstü Tüm Kadınlar: Menopoz sonrası kemik kaybı hızlandığı için rutin tarama önerilir.

Erken Menopoza Girenler: 45 yaşından önce menopoza giren kadınlar.

Düşük Vücut Ağırlığı Olanlar: Zayıf ve narin vücut yapısına sahip kadınlar.

Ailesinde Kırık Geçmişi Olanlar: Özellikle kalça kırığı öyküsü bulunanlar.

Hastalığı Olanlar: Tiroid bozuklukları, romatoid artrit veya sindirim sistemi hastalıkları olanlar.

İlaç Kullananlar: Uzun süre kortizonlu ilaç kullananlar.

DEXA Yöntemiyle Osteoporoz Taraması Nasıl Yapılır?

Osteoporoz tanısı ve taraması için kullanılan standart yöntem, Dual Enerji X-ray Absorpsiyometri (DEXA) taramasıdır. DEXA yöntemi, çoğunlukla kalça ve omurga bölgesinde kemik mineral yoğunluğunu (BMD) ölçmek için kullanılan, düşük doz radyasyonla gerçekleştirilen, hızlı ve konforlu bir tarama tekniğidir. Taramadan elde edilen sonuçlar T-skoru olarak değerlendirilir. T-skoru -2,5 ve altındaysa, bu değer osteoporoz tanısı anlamına gelir. T-skoru -1,0 ile -2,5 arasında ise, bu durum osteopeni (kemik kaybının erken evresi) olarak kabul edilir ve önleyici tedavi yaklaşımları planlanır.

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nasıl Tedavi Edilir?

Osteoporoz tedavisi, kemik kaybını durdurmayı, kemik yoğunluğunu artırmayı ve en önemlisi kırık riskini azaltmayı hedefler. Bu doğrultuda; yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavileri, D vitamini ve kalsiyum takviyeleri, enjeksiyon tedavileri (osteoporoz iğnesi), kemik sağlığını destekleyen beslenme programları ve osteoporozdan korunma yöntemleri uygulanır.

Medikal Tedaviler (İlaçlar)

Bifosfonatlar: Kemik yıkımını yavaşlatan ve en sık kullanılan ilaç grubudur.

Hormonal Tedaviler: Menopoz sonrası dönemde azalan östrojen hormonunu dengelemeye yönelik tedavilerdir.

Nesil İlaçlar: Kemik yapımını artıran veya yıkımı büyük ölçüde engelleyen güçlü enjeksiyon tedavileridir; genellikle ileri evre vakalarda tercih edilir.

Yaşam Tarzı Yönetimi

Kalsiyum ve D Vitamini Takviyesi: Kemik yapısının temel bileşenleridir. Yetersiz alım durumunda takviye kullanımı gereklidir.

Düzenli Egzersiz: Özellikle yürüyüş, hafif ağırlık kaldırma ve denge çalışmaları gibi ağırlık taşıyan egzersizler kemik yoğunluğunu korumaya yardımcı olur.

Risk Önlemleri: Düşme riskini azaltmak için ev ortamında düzenlemeler yapmak, dengeli beslenmek ve sigara ile alkol kullanımını bırakmak önemlidir.

Osteoporoz Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Osteopeni ne anlama gelir?

Osteopeni, kemik yoğunluğunun normalden düşük olduğu; ancak henüz tam osteoporoz tanısı konulmadığı sınırdaki durumu ifade eder. Bu aşama, yaşam tarzı ve takviye değişiklikleriyle osteoporoza ilerlemeyi önlemek için kritik bir fırsattır.

Osteoporoz için sadece takviye yeterli midir?

İleri derecede osteoporoz tanısı konulan veya kırık riski yüksek olan hastalarda, sadece D vitamini ve Kalsiyum takviyeleri yeterli olmaz. Kemik yıkımını durduracak veya yapımını artıracak reçeteli ilaç tedavisi gereklidir.

Osteoporoz ağrı yapar mı?

Hastalığın kendisi doğrudan ağrı yapmaz. Ağrı, genellikle omurga veya diğer bölgelerde kırıklar veya mikro kırıklar meydana geldiğinde ortaya çıkar. Kronik sırt ağrısı çeken menopoz sonrası kadınların bu açıdan değerlendirilmesi önemlidir.

Osteoporoz Taraması ve Tedavisi Ücreti Nasıl Belirlenir?

Osteoporoz taraması için ücretlendirme, kullanılan DEXA (Kemik Yoğunluğu Ölçümü) cihazının kalitesine, taramanın kapsamına (sadece kalça/omurga veya tüm vücut) ve uygulanan tedavi planına (ilaç maliyeti, takip viziteleri, beslenme danışmanlığı) göre farklılık göstermektedir.  

Osteoporoz Taraması Tedavisi Hizmeti Verdiğimiz İller

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Gülşah Dalgacı, Adana merkezli kliniğinde; Mersin, Osmaniye, Hatay, Gaziantep, Kayseri, Şanlıurfa, Konya, Kahramanmaraş, Niğde gibi çevre illerden gelen hastalarına da osteoporoz taraması ve tedavisi hizmeti sunuyor.